بونسای bonsai

منظور از درخت یا گل بونسای چیست؟

از تکنیک‌هایی مانند کوتاه کردن جوانه‌ها، هرس، سیم‌کشی شاخه‌ها و محدود کردن کوددهی به گیاه و در عین حال مراقبت از گیاه برای محدود کردن و تغییر جهت رشد سالم گیاه استفاده می‌شود. معمولا گل بونسای (Bonsai) با ارتفاع تقریبا 1 متر نگهداری می‌شود اما همانطور که گفتیم، این گیاهان به صورت ژنتیکی کوتاه نیستند.

با این حال، گیاهانی با برگ‌های کوچکتر طراحی این نوع ترکیب را آسان‌تر می‌کنند. در واقع، هر گونه‌ی گیاهای که دارای ساقه یا تنه‌ی چوبی است می‌تواند با موفقیت در یک ظرف رشد کند تا ریشه‌ها قابلیت ذخیره‌سازی غذا را محدود کنند و رشد گیاه کمتر شده و به بونسای تبدیل شود. بونسای معمولا از گیاهانی چند ساله با تنه یا ساقه‌ی چوبی و محکم ایجاد می‌شود و ظاهری مینیاتوری و کوچک دارد.

 کلمه‌ی بن-سای یک اصطلاح ژاپنی است که به صورت تحت‌الفظی "کاشته شده در یک ظرف" ترجمه می‌شود.  این شکل هنر از باغبانی چینی باستان برگرفته شده است که بخشی از آن، سپس تحت تاثیر آیین بودایی ذن ژاپنی بازسازی شد. این هنر بیش از هزار سال است که وجود داشته است و هدف نهایی از رشد گل بونسای، ایجاد یک نمایش کوچک اما واقعی از طبیعت در قالب یک درخت است. در ادامه‌ی این مطلب بیشتر در مورد بونسای و نگهداری از آن صحبت خواهیم کرد.

طبقه‌بندی اندازه گل بونسای

هدف نهایی از نگهداری گل بونسای ایجاد تصویری واقع‌گرایانه از طبیعت است. هرچقدر گل بونسای کوچکتر باشد (حتی کمتر از چند سانتی‌متر)، بیشتر انتزاعی می‌شود وکمتر می‌تواند شبیه به طبیعت باشد. چندین طبقه‌بندی از بونسای ارائه شده است و اگرچه در مورد اندازه‌ی دقیق این طبقه‌بندی‌ها بحث و گفتگو وجود دارد اما این طبقه‌بندی به شما در درک جنبه‌های زیبایی‌شناخنی و گیاه‌شناسی بونسای کمک می‌کند. طبقه‌بندی‌ها در اصل بر مبنای تعداد افراد مورد نیاز برای جابجا کردن درخت واقعی است.

طبقه‌بندی اندازه‌ها به صورت افزایشی به ترتیب زیر است (بن سای انواع بونسای با ذکر نام):

• کیشتسوبو (Keshitsubo): بین 3 تا 8 سانتی‌متر
• شیتو (Shito): بین 5 تا 10 سانتی‌متر
• مامه (Mame): بین 5 تا 15 سانتی‌متر
• شوهین (Shohin): بین 13 تا 20 سانتی‌متر
• کومونو (Komono): بین 15 تا 25 سانتی‌متر
• کاتاده موچی (Katade-mochi): بین 25 تا 46 سانتی‌متر
• چومونو / چیو (Chumono / Chiu): بین 41 تا 91 سانتی‌متر
• اومونو / دای (Omono / Dai): بین 76 تا 122 سانتی‌متر
• هاچیووایی (Hachi-uye): بین 102 تا 152 سانتی‌متر
• امپراطوری (Imperial): بین 152 تا 203 سانتی‌متر

واژه شناسی گیاه بون سای

بونسای در ژاپنی به شکل 盆栽 نوشته می‌شود و می‌توان آن را اینطور توصیف کرد:

• بن یا 盆 ظرف یا کاسه‌ای نازک است؛ ظرفی تغییر یافته و اصلاح شده که از تقسیم یا بریده شدن یک ظرف بزرگ‌تر بدست آمده است.
• سای یا 栽 درخت یا گیاه در حال رشدی است که کاشته می‌شود.

بنابراین بون سای به معنای درخت یا گیاهی که در یک ظرف کم عمق کاشته می‌شود، اشاره دارد.

چگونه از گل بونسای نگهداری کنیم: روش نگهداری از گل بونسای برای مبتدی‌ها

بونسای یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های باغبانی است که از کشور چین سرچشمه گرفته است. بسیاری از مردم تصور نادرستی از بونسای واقعی دارند و سوالی که معمولا می‌پرسند این است که آیا بونسای گونه‌ای مشابه با درخت خود است؟ اما خیر.

بن سای نوعی هنر یا بهتر بگوییم، هنر زنده است. تکنیک‌هایی از جمله کاشت کم‌عمق، هرس، برگ‌زدایی، پیوند و کاهش ریشه، همراه با سیم‌کشی تنه‌ها و شاخه‌ها به شکل‌های دلخواه، همگی به ایجاد نمای نهایی یک درخت بالغ به شکل مینیاتوری کمک می‌کنند. با مراقبت مناسب، گیاه بن سای می‌تواند قرن‌ها دوام بیاورد اما حتی یک درخت نسبتا جوان نیز می‌تواند ظاهر یک درخت مسن را داشته باشد. 

بن سای یک هنر زنده است که با فعالیت‌هایی مانند هرس، برگ‌زدایی، کاهش ریشه‌ها، سیم‌کشی ساقه‌های گیاه و غیره شکل داده می‌شود.

بونسای آپارتمانی و غیرآپارتمانی

انواع بونسای برای نگهداری در محیط داخلی و محیط خارجی خانه وجود دارد. بیشتر این گیاهان در خارج از خانه نگهداری می‌شوند و درست مانند درخت‌های معمولی، در معرض تغییرات فصول هستند. گیاهان بونسایی که در فضای باز هستند از گیاهان همیشه سبز مقاوم یا گیاهان برگریز ساخته می‌شوند که در طول زمستان به یک دوره خواب سرد نیاز دارند و نیاز نیست در تمام طول سال در داخل نگهداری شوند.

فقط گیاهان گرمسیری می‌توانند در آب و هوای داخلی خانه دوام بیاورند چرا که نیازی به دوره‌ی سرد ندارند و برای رشد در داخل خانه مناسب‌تر هستند. برای مثال گیاه بشم را می‌توان با هرس کردن و حذف شاخه‌های جدید به عنوان بونسای در خانه پرورش داد.

برخی از انواع بونسای باید در فضای بیرونی نگهداری شوند تا تغییرات فصول را تجربه کنند اما برخی دیگر از این گیاهان صرفا مناسب نگهداری در آپارتمان‌ها هستند.

آیا می‌توان از هر گیاهی بونسای ایجاد کرد؟

تقریبا هر درخت یا درختچه‌ای را می‌توان به یک بونسای تبدیل کرد. نکته‌ی کلیدی این است که ریشه‌ها و شاخ و برگ‌ها باید هرس شوند تا گیاه کوچک و مینیاتوری شود. بونسای به طور خاص از گونه‌های درختی یا درختچه‌ای با ساقه‌ی چوبی چند ساله ایحاد می‌شود که شاخه‌های واقعی تولید می‌کنند و می‌توان آنها را برای کوچک ماندن در گلدان با هرس تاج و ریشه‌ها کشت کرد.

برخی گیاهان از جمله انواع فیکوس برای ساخت بن سای، گیاه مناسبی هستند. فیکوس ساده‌ترین گیاه برای مبتدیان است و در برابر رطوبت کم خانه می‌تواند مقاوم باشد. اما از گیاهان مناسب دیگر برای ساخت بونسای می‌توان به انواع بونسای کراسولا (گیاه یشم)، کارمونا (گیاه چای)، شفلرا، پرتقال زینتی، گل کاغذی، گاردنیا، درخت نورا، یاسمن، انار، نارون چینی، رزماری و غیره اشاره کرد.

سنت باستانی شما را ملزم می‌سازد که به طبیعت بازگردید و بونسای بالقوه خود را پیدا کنید اما راه آسان‌تر این است که بونسای مناسب خود را از گلفروشی‌ها بخرید.

رشد درخت بونسای چقدر زمان می‌برد؟

برای رشد درخت بونسای باید صبور باشید، 4 تا 6 ماه طول می‌کشد تا ظاهری دلپذیر به گیاه خود بدهید. شکل بونسای شما به موادی که استفاده می‌کنید، بستگی دارد. برخی از گیاهان مانند یشم خیلی نرم هستند و شکل‌دهی آنها با سیم امکان‌پذیر نیست و باید در عوض به طور مناسب هرس شوند. پس از تصمیم‌گیری در مورد ظاهری که می‌خواهید گیاه شما داشته باشد، شاخه‌هایی که از پایه‌ی درخت شروع می‌شوند را هرس کنید تا تنه نمایان شود.

توده‌ی ریشه‌ها ممکن است نیاز به کاهش داشته باشد تا در ظرف جدید جا شود. اگر ریشه‌ها بیش از حد بریده شوند، رشد بالای گیاه نیاز باید به همان اندازه بریده شود. وقتی به تازگی ریشه‌ها را بریدید، گیاه باید تا زمان بهبود دور از نور خورشید نگهداری شود. شاخه‌ها و تنه‌های انعطاف‌پذیر را می‌توان با سیم پیچید تا به شکل مناسبی درآیند.

رشد درخت بونسای نیاز به صبوری دارد، یک دوره‌ی 4 تا 6 ماهه برای شکل‌گیری ظاهر اولیه کافی است و پس از آن نیز باید مراقب اندازه و رشد گیاه خود باشید.

گل بونسای در فنگ شویی

پرورش درختان مینیاتوری یا همان بونسای یک روش باغبانی باستانی رایج در ژاپن و چین است که حالا در سراسر جهان بسیار پرطرفدار است. اعتقاد بر این است که این گیاه شانس و هارمونی با خود به همراه می‌آورد. گفته می‌شود اگر به جای خرید بونسای از کسی این گیاه را به عنوان هدیه دریافت کنید، ثروت و خوش‌شانسی برای شما به همراه خواهد داشت. بعلاوه نگهداری بونسای در خانه راه خوبی برای زیباسازی محیط است.

درخت‌ها و درختچه‌های بسیاری از گونه‌ها، اندازه و اشکال مختلف وجود دارد که می‌توانند به عنوان بونسای رشد کنند. با این حال، بهترین آنها، گیاهانی هستند که برگ‌ها و گل‌های کوچکی دارند و نگهداری از آنها آسان است.

طریقه نگهداری از گل بونسای

شاید در ابتدا اینطور تصور کنید که شرایط نگهداری از گل بونسای دشوار است و از پس آن برنمی‌آیید. اما در ادامه به چند نکته در مورد طرز نگهداری از گل بونسای اشاره می‌کنیم تا بتوانید این کار را راحت‌تر انجام دهید. در ادامه با راهنمای ساده‌ی ما برای نگهداری از این گیاه زیبا و مینیاتوری همراه باشید.

محل نگهداری گیاه بن سای

برای تعیین بهترین محل برای قرار دادن گیاه بنسای خود باید بدانید این گیاه چه نوع درختی است و ایا از نوع گیاهان آپارتمانی است و یا گیاه خارجی محسوب می‌شود. رایج‌ترین انواع بونسای مانند گیاه ارس، انواع بونسای کاج و صنوبر گیاهانی هستند که در فضای باز نگهداری می‌شوند و باید مانند همتایان بزرگ‌تر خود در معرض فصول مختلف سال قرار گیرند.

بونسای فضای باز شامل درختان برگریز نیز می‌شود؛ به این معنی که با تغییر فصل، برگ این گیاهان نیز تغییر می‌کند و شامل گیاهانی مانند افرا، نارون و کهن‌دار می‌شود. درختان بونسای آپارتمانی نیز معمولا از نوع گیاهان گرمسیری هستند که در طول سال در یک دمای پایدار رشد می‌کنند و شامل گیاهانی مانند گیاه یشم، شفلرا و درختان فیکوس می‌شود.

وقتی متوجه شدید بون‌سای شما از چه نوعی است، بقیه‌ی کارها نسبتا آسان است. چند نکته‌ی کلی در مورد محل قراردهی همه‌ی انواع بونسای وجود دارد که باید رعایت کنید:

• موقعیت: این گیاه باید به دور از گرما یا هوای مستقیم نگهداری شود.
• نور: گیاه را باید در محلی با نور روشن زیاد قرار دهید.
• رطوبت: این گیاهان به رطوبت نیاز دارند و خاک آنها باید مرطوب باشد.

تعیین مکان مناسب برای بونسای بسته به فاکتورهایی مانند آب و هوای محلی، نوع گیاه و غیره متغیر است. اما عامل تعیین‌کننده گونه‌ی درختی بونسای است.

محل نگهداری بن سای آپارتمانی

در بیشتر خانه‌ها تنها جای مناسب برای نگهداری بونسای، جلوی پنجره‌ی رو به جنوب است زیرا نور برای رشد سالم این گیاه ضروری است. دور بودن گیاه از پنجره و کاهش شدت نور باعث رشد کند بن سای شده و در نهایت گیاه از بین می‌رود. بونسای‌های آپارتمانی معمولا گیاهان استوایی مانند فیکوس یا بونسای کارمونا است؛ گیاهانی که رطوبت نسبتا بالایی لازم دارند که قرار دادن گلدان بن سای روی سینی سنگریزه می‌تواند کمک کننده باشد.

درختان بونسای آپارتمانی را در جایی با دمای ثابت در طول روز قرار دهید.

بسته به محل زندگی، درختان بونسای بیرونی در تمام سال باید بیرون از خانه نگهداری شوند. چرخه‌ی سالانه و تغییر فصول برای سلامت این نوع درختان بسیار حیاتی است. برای مثال، محافظت بیش از حد از درخت در فصل زمستان باعث تضعیف آن می‌شود. از نوع درخت بون‌سای خود مطمئن شوید و دستورالعمل‌های مخصوص مراقبت از آن را دنبال کنید.

به عنوان یک قانون کلی، بونسای فضای باز باید در یک نقطه‌ی روشن با نور بالا نگهداری شود. اگر تابستان‌های گرمی دارید، ایجاد یک سایه‌بان در بعدازظهر برای درختان مفید خواهد بود. در زمستان نیز ممکن است لازم باشد از بونسای خود نگهداری کنید.

نحوه مراقبت از گل بونسای: آبیاری بونسای

علت اصلی از بین رفتن گیاهان بونسای، آبیاری کم است. از آنجایی که لایه‌ی خاک این گیاه بسیار کم‌عمق است، می‌تواند مستعد خشک شدن بسیار سریع باشد. آبیاری بن سای باید زمانی انجام شود که لایه‌ی بالایی خاک خشک به نظر می‌رسد. بسته به نوع و اندازه‌ی گیاه و همینطور نوع خاک آن، دفعات آبیاری می‌تواند متفاوت باشد و حتی ممکن است روزی یکبار آبیاری را انجام دهید. بنابراین بهتر است به جای پایبند بودن به یک روال، هر یک از بونسای‌ها را جداگانه آبیاری کنید.

هنگام آبیاری گل بونسای، هدف اصلی اشباع کامل ریشه‌ها با آب است؛ برای این منظور، طریقه آب دادن گل بن سای به این صورت است که تا زمانی که آب از سوراخ‌های زهکشی زیر گلدان خارج شود، آبیاری را ادامه دهید. برای زهکشی مناسب، این گیاهان باید دارای یک سینی یا ظرف برای جمع شدن آب اضافی باشند.

آبیاری مهم‌ترین عامل در طرز مراقبت از گل بونسای است. آبیاری این گیاه به عواملی مانند گونه درخت، اندازه‌ی درخت و گلدان، زمان سال، مخلوط خاک و آب و هوا بستگی دارد.

مراقبت از گل بونسای: درمان زرد شدن برگ بونسای

آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای درخت بونسای شود. از علائم آبیاری بیش از حد بونسای می‌توان به زرد شدن برگ‌ها و چروک شدن شاخه‌های کوچکتر اشاره کرد. اگر بیش از حد به بن سای آب بدهید، ریشه‌های آن غرق در آب می‌شود و به این ترتیب، عدم رسیدن اکسیژن به ریشه‌ها باعث جلوگیری از رشد گیاه خواهد شد. آبیاری بیش از حد همچنین می‌تواند ناشی از زهکشی ضعیف خاک باشد.

بنابراین اگر به دنبال علت ریزش برگ بونسای خود هستید، میزان آبیاری و زهکشی گیاه را بررسی کنید. برای اطمینان از اینکه آبیاری به درستی انجام می‌شود، لازم است روزانه بونسای را ارزیابی کنید.

راه حل کلی برای حل مشکلات مربوط به آبیاری گل بونسای معمولا این است که به محض خشک شدن خاک، آبیاری را انجام دهید.

هرس کردن و شکل دادن به گل بونسای

هرس کردن یک پروسه‌ی مهم و ضروری در نحوه مراقبت از گل بونسای است که برای کوچک نگه داشتن این گیاهان و حفظ ظاهر فشرده‌ی آنها انجام می‌شود. دو نوع اصلی هرس وجود دارد که شامل هرس نگهداری و هرس ساختاری می‌شود و در ادامه بیشتر در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.

هرس نگهداری از گیاه

هرس نگهداری باعث تشویق گیاه به رشد جدید می‌شود. با قطع شاخه‌ها و برگ‌های جوان، برگ‌های زیرین در معرض هوا و نور خورشید قرار می‌گیرند که در نتیجه باعث تقویت بیشتر درخت و بهبود سلامت کلی آن می‌شود. مناطقی که نیاز به هرس دارند، شامل شاخه‌ها، جوانه‌ها و برگ‌ها می‌شود. هرس شاخه‌ها رشد شاخه‌های کوچکتر را تشویق می‌کند و به شما امکان می‌دهد تا شکل درخت خود را تحت کنترل داشته باشید. هرس جوانه‌های دور از شاخه‌ها باعث رشد فشرده‌تر برگ‌ها می‌شود و رشد برگ‌های کوچکتر را تقویت می‌کند.

به طور معمول، هرس گل بونسای زمانی انجام می‌شود که رشد جدید در گیاه خود مشاهده کنید که باعث تغییر شکل نامطلوب گیاه شود. هرس انواع بونسای گلدار باید در فصل بهار انجام شود تا سال بعد گیاه گل‌های زیادی داشته باشد.

هرس ساختاری

هرس ساختاری تکنیک پیشرفته‌تری است که تنها در زمان خواب بودن گیاه انجام می‌شود. این نوع هرس شامل حذف شاخه‌های ساختاری اولیه‌ی درخت است و فردی متخصص باید این کار را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود درخت بتواند بعد از هرس، بهبود یابد.

راه دیگر برای شکل دهی به درخت بونسای، سیم‌کشی شاخه‌های آن است. شما می‌توانید شکل گیاه و الگوی رشد آن را با پیچاندن یک سیم نازک کنترل کنید. این سیم کشی گل بونسای بهتر است در زمستان انجام شود که برگ‌های گیاه افتاده است. حتما مراقب رشد شاخه باشید و در صورت لزوم سیم را بردارید. اگر شاخه خیلی سریع رشد کند، می‌تواند در سیم رشد کند و باعث ایجاد زخم روی گیاه شود.

هرس ساختاری بونسای یک کار تخصصی است و بهتر است توسط باغبان‌های ماهر انجام شود.

طرز مراقبت از گل بونسای: کوددهی به گل بونسای

کوددهی منظم در طول فصل رشد برای بقا و رشد درخت بونسای بسیار مهم است. درختان معمولا قادرند سیستم ریشه‌ی خود را برای جستجوی مواد مغذی گسترش دهند اما از آنجایی که بونسای در یک گلدان کوچک کاشته می‌شود، نیاز به کوددهی مناسب برای تکمیل محتوای خاک نیاز دارد. کوددهی به بونسای تضمین می‌کند که گیاه شما مقادیر کافی مواد مغذی را برای رشد سالم خود دریافت می‌کند.

پیش از کوددهی مطمئن شوید که درخت خود را کاملا آبیاری کرده باشید چرا که افزودن کود به خاک خشک می‌تواند برای گیاه مضر باشد.

اجزای اصلی کود

سه عنصر اصلی در هر کود وجود دارد: نیتروژن، فسفر و پتاسیم. نیتروژن باعث افزایش رشد برگ‌ها و ساقه‌ها و یا رشد بالای زمینی گیاه می‌شود. فسفر به رشد سالم ریشه‌ها و رشد میوه‌ها و گل‌های گیاه مرتبط است. پتاسیم سلامت کلی گیاه را بهبود می‌بخشد. باغبانان معمولا نسبت‌های مختلفی از این سه ماده را برای درختان مختلف و در زمان‌های مختلف سال بکار می‌برند. با این حال، متخصصان توصیه می‌کنند از مقادیر مساوی این سه ماده برای چرخه‌ی رشد بونسای استفاده شود.

به غیر از نیتروژن، پتاسیم و فسفر، کودها می‌توانند شامل ریزمغذی‌های دیگری مانند آهن، منگنز، بور، مولیبدن، روی و مس باشند.

چه زمانی باید به گیاه کود بدهیم؟

بیشتر درختان بونسای باید در تمام طول فصل رشد کود دریافت کنند که از اول بهار تا اواسط پاییز را شامل می‌شود. درختان قدیمی‌تر و بالغ‌تر بسته به نوع گونه، زمان سال، مرحله‌ی رشد و سلاکت گیاه معمولا کمتر کوددهی می‌شوند. درختان بونسایی که در داخل خانه نگهداری می‌شوند، می‌توانند در تمام طول سال کود دریافت کنند.

گیاهانی که در فضای باز رشد می‌کنند فقط در فصول رشد کود دریافت می‌کنند و به بونسای آپارتمانی می‌توان در تمام فصول کود داد.

مقدار کود برای گیاه بن سای

مقدار کودی که به گیاه داده می‌شود و دفعات استفاده از آن، می‌تواند بسته به نوع کودی که خریداری کرده‌اید، متفاوت باشد. دستورالعمل‌های ذکر شده روی بسته‌بندی کود را دنبال کنید تا مطمئن شوید بونسای شما تغذیه‌ی درستی دریافت می‌کند. بعلاوه اطمینان حاصل کنید گیاه شما در خاک مناسب بونسای با زهکشی مناسب کاشته شده باشد تا از تجمع نمک جلوگیری شود.

شما می‌توانید به تدریج مقدار کود توصیه شده برای درختانی که رشد آنها متعادل شده است را کاهش دهید. هنگام استفاده از کود جامد، استفاده از پوشش‌های کود کمک می‌کند تا مطمئن شوید که کود در جای خود باقی می‌ماند.

هرگز به درخت بونسای خود بیش از حد کود ندهید زیرا این کار می‌تواند سلامت گیاه شما را به خطر بیاندازد.

نگهداری گل بونسای در منزل: تعویض گلدان گل بونسای

تعویض گلدان و انتخاب گلدان مناسب برای بونسای یک عامل کلیدی در حفظ سلامت گیاه شماست. هدف از این کار حذف ریشه‌های اضافی است که می‌تواند باعث گرسنگی بیشتر گیاه شود و یا باعث شود گیاه مواد مغذی کافی دریافت نکند. تعویض گلدان همچنین تضمین می‌کند که گیاه شما می‌تواند در یک گلدان کوچک به رشد خود ادامه دهد. تعویض گلدان درخت بونسای بسته به سرعت رشد آن باید هر دو یا 5 سال انجام شود.

مراحل اولیه برای تعویض گلدان درخت بونسای به شرح زیر است:

1. درخت را با احتیاط از گلدان آن خارج کنید.
2. با استفاده از یک قیچی تیز، لایه‌ی بیرونی ریشه‌ها را جدا کنید.
3. در صورت نیاز ریشه‌ها را از نظر پوسیدگی بررسی کنید. این نواحی می‌توانند نشان دهند که بونسای به اندازه‌ی کافی زهکشی ندارد.
4. گلدان را تمیز کنید و تمام لکه‌های قهوه‌ای یا سبز آن را پاک کنید.
5. روی سوراخ‌های زهکشی سنگ قرار دهید تا از بیرون ریختن خاک‌ها جلوگیری شود.
6. کف گلدان را با خاک بپوشانید و درخت را روی آن قرار دهید.
7. سوراخ‌ها و شکاف‌ها را با خاک پر کنید.

تعویض گلدان بونسای هر چند وقت انجام می‌شود؟

اینکه چند وقت یکبار گلدان بونسای را عوض کنید به اندازه‌ی گلدان و گونه‌ی درخت شما بستگی دارد. گلدان درختان دارای رشد سریع باید هر دو سال یکبار و حتی گاهی زودتر تعویض شود. تعویض گلدان درختان مسن‌تر و بالغ‌تر باید هر سه تا پنج سال انجام شود. این فرآیند تعویض گلدان یک کار روتین نیست.

در اوایل فصل بهار با بیرون آوردن گیاه بونسای از گلدان، آن را به طور دقیق بررسی کنید. اگر مشاهده کردید که ریشه‌ها در اطراف سیستم ریشه زیاد شده‌اند، بونسای شما نیاز به تعویض گلدان دارد. اگر ریشه‌ها هنوز در داخل خاک هستند، مشکلی وجود ندارد و تا بهار بعدی می‌توانید صبر کنید.

تعویض گلدان بونسای را زمانی انجام دهید که مطمئن هستید ریشه‌ها جایی برای رشد کافی ندارند.

زمان تعویض گلدان

بهترین زمان برای کاشت مجدد بونسای اوایل فصل بهار است که گیاه شما هنوز در خواب است و جوانه‌ها تازه شروع به متورم شدن کرده‌اند. در این مرحله درختان شاخ و برگ کامل خود را حفظ نمی‌کنند، بنابراین اثر مخرب کاشت مجدد گیاه به حداقل می‌رسد. تعویض گلدان در اوایل بهار همچنین تضمین می‌کند که آسیب وارد شده به ریشه‌ها نیز با آغاز رشد گیاه، سریعا ترمیم خواهد شد.

برای برخی از گونه‌های درختان بونسای می‌توان تعویض گلدان را در فصل پاییز انجام داد اما این کار هرگز نباید در فصل تابستان یا زمستان انجام شود.

طریقه مراقبت از گل بونسای: ترکیب خاک مناسب بونسای

انتخاب ترکیب خاک مناسب نیز برای سلامت درختان بسیار مهم است. خاک مناسب باید اجازه دهد آب به اندازه‌ی کافی تخلیه شود تا مانع از پوسیدگی ریشه‌های گیاه شود و در عین حال، آب کافی برای هیدراته نگه داشتن گیاه را نیز جذب کند. برخی از گونه‌های درخت بونسای به مخلوط خاک خاصی نیاز دارند اما ترکیب آکاداما، پوکه معدنی و سنگ گدازه به نسبت برابر برای اکثر بونسای‌ها مناسب است.

انتخاب مخلوط خاک مناسب برای سلامت درختان شما بسیار مهم است.

اگر می‌دانید که زمان کافی برای آبیاری گیاهان خود ندارید، مقدار آکاداما را در مخلوط خاک بیشتر کنید چرا که می‌تواند باعث جذب بیشتر آب توسط خاک شود. اگر درخت بونسای خود را در محیطی مرطوب‌تر نگهداری می‌کنید، سنگ گدازه را در مخلوط خاک بیشتر کنید که زهکشی را بهتر می‌کند.

کلید انتخاب خاک مناسب برای درخت بونسای این است که خاکی را انتخاب کنید که دارای زهکشی خوبی باشد. بعلاوه مخلوط خاک ایده‌آل این گیاه باید بتواند آب را در خود نگه دارد که این ویژگی را با افزودن مقداری خاک رس به مخلوط خاک می‌توانید بهبود بدهید.

انواع گلدان بونسای: انتخاب گلدان مناسب

انتخاب گلدان مناسبی که متناسب با اندازه‌ی بونسای باشد و بعلاوه با سبک این گیاه نیز همخوانی داشته باشد، بسیار مهم است. رنگ، شکل، اندازه و طرح همگی در انتخاب گلدان نقش مهمی دارند. بخش بزرگی از هنر نگهداری از بونسای به انتخاب درست گلدان بستگی دارد.

اندازه‌ی گلدان

قاعده‌ی کلی این است: ارتفاع گلدان باید به اندازه‌ای باشد که تنه در بالای سطح ریشه‌ها پهن است. گلدان‌های بیضی و مستطیلی شکل معمولا دو سوم ارتفاع درخت‌ها هستند. گلدان‌های دایره‌ای یا مربعی نیز یک سوم ارتفاع درخت هستند؛ مگر اینکه شاخ و برگ گیاه به طور غیرعادی بزرگ باشد که در این صورت گلدان نیز باید عریض‌تر باشد. افرای سه سره که دارای ریشه‌هایی سریع‌الرشد است، همانند درخت‌های گلدار یا میوه‌دار به گلدان عمیق‌تری نیاز دارد.

گل بونسای فیکوس

سرده‌ی فیکوس (Ficus) متعلق به خانواده‌ی انجیران است و یکی از محبوب‌ترین گونه‌های گیاهی آپارتمانی برای مبتدیان بونسای است. فیکوس یک گیاه گرمسیری است و برای نگهداری داخل خانه یک گزینه‌ی مناسب است. فیکوس نمی‌تواند شرایط یخبندان را رعایت کند و تا زمانی که دما بالاتر از 15 درجه‌ی سانتی‌گراد باشد می‌توانید آن را در خارج از خانه نگه دارید.

این گیاه به نور زیاد، ترجیحا نور مستقیم خورشید نیاز دارد و نباید آن را در سایه قرار دهید. دمای محیط نیز باید نسبتا ثابت نگه داشته شود.

بونسای فیکوس به خاطر داشتن برگ‌های ضخیم و مومی شکل، رطوبت کم را تحمل می‌کند اما بهتر است رطوبت محیط بالا باشد تا ریشه‌های هوازی آن نیز به خوبی رشد کند.

آبیاری گل بونسای فیکوس

فیکوس باید به طور مرتب آبیاری شود و این بدان معنی است که هر زمان که خاک گیاه خشک شد باید آبیاری شود. برای آبیاری بونسای فیکوس بهتر است از آب ولرم که به دمای اتاق رسیده استفاده کنید و این گیاه بعلاوه کم‌آبی یا آبیاری زیاد گاه به گاه را می‌تواند تحمل کند. توصیه این است که هر روز گیاه مه‌پاشی شود تا رطوبت بالا باشد اما مه‌پاشی زیاد نیز می‌تواند باعث مشکلات قارچی گیاه شود.

هرچه محل نگهداری فیکوس بونسای در طول زمستان گرم‌تر باشد، به آب بیشتری نیاز خواهد داشت و اگر در مکانی سرد آن را نگهداری کنید تنها کافی است کمی مرطوب شود.

گل بونسای جنسینگ

فیکوس جینسینگ (Ginseng ficus) که به آن فیکوس رتوزا نیز گفته می‌شود، یکی از انواع این گروه بزرگ از انجیریان و بومی جنوب شرقی آسیا است. این گیاه ظاهر زیبایی دارد زیرا ریشه‌های ضخیمی دارد که در بالای سطح زمین رشد می‌کنند و جلوه‌ی زیبایی به گیاه می‌دهد. در ادامه در مورد نگهداری گل بونسای جنسینگ (Ginseng Bonsai Tree) صحبت می‌کنیم.

نگهداری گل بونسای جنسینگ

مراقبت از گل بونسای جنسینگ ساده و کم است که باعث می‌شود این گیاه انتخاب عالی برای تازه‌کارها باشد. ابتدا یک محل خوب برای نگهداری گیاه پیدا کنید. فیکوس جینسینگ به طور طبیعی در آب و هوای گرم و مرطوب رشد می‌کند. آن را در جایی قرار دهید که سرما به آن نخورد و بعلاوه دور از دریچه‌ی هوا باشد. مطمئن شوید گیاه شما نور غیرمستقیم زیادی دریافت می‌کند و از قرار دادن آن در یک نقطه با نور مستقیم و روشن اجتناب کنید.

فیکوس جینسینگ مینیاتوری شما در داخل خانه با گرما و نور به خوبی رشد می‌کند اما از محیط بیرونی نیز لذت می‌برد. در ماه‌های تابستان این گیاه را در خارج از خانه و در نقطه‌ای روشن قرار دهید که در معرض نور مستقیم خورشید نباشد. برای مرطوب کردن هوا، درخت را روی سینی پر از سنگریزه و آب قرار دهید و البته مطمئن شوید که ریشه‌ها در آب ننشسته باشند.

بونسای جینسینگ گاه به گاه آبیاری کم یا زیاد را تحمل می‌کند اما سعی کنید خاک آن را در تمام تابستان نسبتا مرطوب نگه دارید.

گل بونسای افرا

افرا یکی از درختان زیبا و جذابی است که می‌تواند گزینه‌ی خوبی به عنوان درخت بونسای باشد. نگهداری بونسای افرا به شرایط خاص نیاز دارد که بیشتر در مورد آن صحبت خواهیم کرد. این گیاه را می‌توان در ماه‌های گرم سال در محیط بیرون از خانه نگهداری کرد و در خانه نیز بهتر است در اتاق روشن و کنار پنجره‌ی آفتاب‌گیر قرار داده شود. این گیاه به نور زیادی نیاز دارد و بعلاوه آبیاری آن نیز باید به طور منظم انجام شود چرا که تحمل خشکی را ندارد.

برای هر بار آبیاری خاک گیاه را بررسی کنید و در صورت خشک بودن خاک، به گیاه آب بدهید. در فصل زمستان گیاه شما به آب کمتری نیاز خواهد داشت و آبیاری یک روز در میان برای آن کافی خواهد بود.

از انجایی که رطوبت برای بونسای افرا لازم است می‌توانید گیاه خود را مه‌پاشی کنید و برای این کار از آب بدون کلر استفاده کنید.

گل بونسای شفلرا

اگر به دنبال یک گیاه آپارتمانی بادوام هستید که در شرایط کم‌نور هم به خوبی رشد کند، شفلرا یک گیاه مناسب است. تا زمانی که نیازهای این گیاه را برطرف کنید یک گیاه محبوب است و رشد آسانی دارد. علاوه بر این شفلرای مینیاتوری دارای ویژگی‌های زیادی است که ان را یک درخت بونسای ایده‌آل می‌سازد.

اگرچه این گیاه ساقه‌ی چوبی و ساختار برگ پرپشت سایر بونسای‌ها را ندارد اما تنه، شاخه‌ها و ساختار ریشه‌ی آن همگی در این نقش به خوبی عمل می‌کنند. علاوه بر این درخت بونسای شفلرا (schefflera bonsai) به نور کمی نیاز دارد، عمری طولانی دارد و نسبت به سایر بونسای‌ها قوی‌تر است.

نگهداری گل بونسای شفلرا

نحوه نگهداری از گل بونسای شفلرا نسبتا آسان است. این گیاه باید در محیطی مرطوب نگهداری شود؛ گلخانه‌ای که آب و هوای آن قابل کنترل است می‌تواند محل خوبی برای نگهداری از این گیاه باشد. اگر این شرایط امکان‌پذیر نیست، تنه‌ی گیاه را با یک کاغذ پلاستیکی بپیچید تا داخل آن گرم بماند. کل درخت باید هر روز مه‌پاشی شود و البته آبیاری این بونسای باید تقریبا دو بار در هفته به صورت کامل انجام شود.

در نکات نگهداری بونسای شفلرا، کود دهی به آن را فراموش نکنید. از غذای گیاهی مایع نیمه قوی استفاده کنید و هر چند هفته یکبار به آن کود بدهید تا به خوبی رشد کرده و مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند.

گل بونسای آدنیوم

رز صحرایی یا بونسای آدنیوم، درخت کوچکی بومی آفریقا و عربستان است که دارای برگ‌های گوشتی است و پایه‌های پیازی دارد. این گیاه یکی از انواع گیاه بونسای است که اگر به اندازه‌ی کافی نور خورشید دریافت کند، گل‌های بزرگ صورتی، سفید یا قرمز می‌دهد که بسیار زیبا و چشم‌نواز هستند. در آب و هوای گرم این گیاه باید در خارج از خانه نگهداری شود و در آب و هوای متعادل نیز می‌توان آن را در خارج از خانه در یک موقعیت آفتابی یا نیمه سایه قرار داد.

بونسای آدنیوم از پاییز تا بهار نیاز به مکانی گرم در خانه یا گلخانه دارد و دما نباید از 5 درجه‌ی سانتی‌گراد کمتر شود. آدنیوم یک گیاه آبدار است و نیاز به آبیاری زیادی ندارد؛ معمولا هر 7 تا 10 روز آبیاری به بونسای آدنیوم کافی است و خاک باید بین آبیاری‌ها خشک شود.

نگهداری گیاه بونسای خرفه ای

گیاه بونسای جید یا خرفه‌ای بومی مناطق خشک آفریقای جنوبی است؛ درخت کوچک گوشتی، نرم و چوبی که می‌تواند تا 3 متر رشد کند. این گیاه تنه‌ی ضخیمی دارد اما ساختار شاخه‌ای ظریف با برگ‌های ساکولنتی بیضی شکل سبزی نیز دارد. نگهداری گیاه بونسای خرفه آسان است و تنها لازم است به نیازهای آن توجه کنید. این گیاه را می‌توان در فضای باز و در آفتاب کامل و دمای بالا پرورش داد اما دمای محیط آن هرگز نباید به زیر 5 درجه‌ی سانتی‌گراد برسد.

گیاه بونسای جید یا خرفه به نور قابل‌توجهی نیاز دارد و در صورت امکان بهتر است در معرض آفتاب مستقیم قرار گیرد؛ به ویژه زمانی که در خانه نگهداری می‌شود. وقتی درخت جید به اندازه‌ی کافی نور دریافت می‌کند، نوک یا لبه‌ی برگ‌های آن به رنگ قرمز می‌شود. این نمونه از انواع بونسای آپارتمانی می‌تواند مقدار زیادی آب در داخل برگ‌های خود نگه دارد و بنابراین آبیاری پراکنده برای آن کافی است و پیش از هر آبیاری خاک آن باید خشک شده باشد.

در دمای پایین زمستان، آبیاری می‌تواند هر سه هفته یکبار انجام شود. این بونسای را از نزدیک زیر نظر داشته باشید و هر وقت خاک آن خشک شد، آبیاری کنید. این بونسای مانند سایر ساکولنت‌ها به آبیاری زیاده از حد علاقه‌ای ندارد.

نگهداری بونسای شمشاد ژاپنی

اکوبای ژاپنی (Japanese aucuba) یا شمشاد ژاپنی یک درختچه‌ی همیشه سبز است که می‌تواند گل بدهد. روش نگهداری بونسای شمشاد آسان است و در ادامه به برخی نکات ساده‌ی آن اشاره می‌کنیم:

• سایه: سایه‌ی عمیق‌تر به معنای رنگ روشن‌تر برگ‌ها است. این گیاه سایه‌ی جزئی را تحمل می‌کند اما اگر آفتاب زیاده از حد دریافت کند، برگ‌های آن سیاه رنگ می‌شوند.
• دمای ملایم: این گیاه بونسای ژاپنی می‌تواند به خوبی در دمای سرد دوام بیاورد.
• خاک با زهکشی مناسب: خاک ایده‌آل این بونسای باید مرطوب و دارای محتوای آلی بالا باشد. اما گیاهان تقریبا در هر خاکی مانند خاک رس سنگین دارای زهکشی خوب نیز می‌تواند رشد کند.

بونسای شمشاد ژاپنی تحمل خشکی متوسطی دارد اما در خاک مرطوب رشد خوبی خواهد داشت. با استفاده از آب سرد آنقدر گیاه را آبیاری کنید که خاک مرطوب شود. آب داغ مانده می‌تواند باعث ایجاد بیماری در گیاه شود.

خرید بونسای

انواع گیاهان بونسای به ظرافت و زیبایی شهرت دارند و البته تصور بر این است که گیاه بونسای نگهداری سختی نیز دارد. با این حال، این گیاهان اگرچه نیاز به توجه ویژه دارند، اما زمانی که اصول مراقبت از آنها را یاد بگیرید، متوجه می‌شوید که همه چیز نسبتا ساده است. قیمت بونسای بسته به نوع گیاه و اندازه‌ی آن می‌تواند بسیار متغیر باشد. انواع بونسای در ایران متنوع است و اگر فکر می‌کنید زمان کافی برای نگهداری از این گیاه ندارید بهتر است بونسای نخرید!

در این مطلب می‌توانید عکس انواع بن سای (عکس انواع بونسای) را مشاهده کنید و قیمت انواع بونسای را نیز از فروشگاه‌های گلفروشی معتبر مانند گل باما پرس و جو کنید. بونسای خرید فوق‌العاده‌ای به عنوان هدیه است و با توجه به قیمت انواع گیاه بونسای، می‌توانید مناسب‌ترین گیاه را برای خود انتخاب کنید.

منبع مطلب