فوت و فن‌های نگهداری از کاج مطبق: جان آنها در خطر است!
کاج از آن درخت‌های قدیمی و سنتی است که از زیبایی زیاد خانه نشین است. زیبایی بی حد و حصر آن، مخصوصا در فصل سرما که برگی به درختان نمی‌ماند تماشایی است. کاج‌های همیشه سبز در میان برف‌ها، پر غرور و جذاب به باقی درختان فخر می‌فروشند. درخت کاج مطبق جزیره نورفولک Araucaria heterophylla با شاخه‌های طبقه طبقه و برگ‌های سوزنی شکل خود آنقدر در زیبایی تمام عیار است که دربرخی مناطق به عنوان درخت کریسمس تزئین می‌شود. این متن به منظور نگهداری از کاج مطبق که از جزایر نورفولک استرالیا به خانه‌های ما سفر کرده، آماده شده است. فقط دانستن چند نکته، شما را به باغبان حرفه‌ای کاج مطبق تبدیل می‌کند. البته خرید کاج مطبق از یک گل فروشی معتبر و کاربلد مثل فروشگاه اینترنتی گل باما کار شما را بسیار آسان‌تر خواهد کرد.
نگهداری از کاج مطبق؛ ملوس‌ترین کاج دنیا
درختچه‌ی کاج مطبق از لحاظ زیبایی در طراحی دکور داخلی کاملا لاکچری و درجه یک است و حفظ کردن طراوت و سر زندگی آن هم با کمی توجه و حوصله امکان‌پذیر می‌شود. نگهداری از کاج مطبق، به عنوان یک گیاه خانگی با رعایت دقیق چند نکته قابل اجرا است. حتما ظاهر و نام این گیاه دل شما را بابت سرسختی کاج‌های واقعی در برابر سرما و گرما، قرص می‌کند ولی باید خدمتتان عرض شود که این گیاه فقط از لحاظ همان نام و ظاهر شبیه به کاج‌های واقعی است وگرنه برای مراقبت بیشتر شبیه به گیاه گاردنیا یا ارکیده هستند تا یک درخت همیشه سبز کاج! ما قبلا در مطلبی نکات نگهداری از گیاهان آپارتمانی در فصل زمستان به بررسی نکات مفید و کاربردی‌تر در این موارد پرداختیم. شاید بد نباشد به آن هم سری بزنید.
چگونگی نگهداری از کاج مطبق
گیاه خانگی به قول معروف شبیه به داشتن دوست است، به دست آوردنش راحت ولی نگهداشتنش، نمیخواهیم بگوییم سخت، چون خیلی‌ها توانستند گیاهان خانگی را به راحتی نگهداری کرده و حتی تکثیر کنند، پس بهتر است بگوییم کمی قلق می‌خواهد؛ نگهداری از سرو یا کاج مطبق شاید به نظرتان سخت برسد. به همین دلیل است که خیلی‌ها موقع خرید گیاهان آپارتمانی سراغ گیاهان آپارتمانی مقاوم می‌روند. میخواهید آنها را بشناسید؟ سری به این لینک این مقاله بزنید.
رازهای نگهداری از کاج مطبق: 1. آنها از سرما گریزانند!
اولین نکته‌ای که باید درباره‌ی نگهداری کاج مطبق در ذهن داشته باشید این است که با سرما میانه‌ی خوبی ندارد. کاج‌های مطبق، از آن گیاهان با اصالت گرمسیری هستند. بطوریکه دمای زیر 35 درجه فارنهایت را تحمل نمی‌کنند و شاید خیلی سریع در برابر باد کولر سرما بخورند. آنها معمولا با افتادگی شاخه‌هایشان اعتراض خود را به سرما و یا حتی گرمای بیش از حد، اعلام می‌کنند.
در بسیاری از کشورها، درخت کاج مطبق را نمی‌توان در تمام طول سال در فضای باز نگه داشت، ولی در مناطقی که آفتاب و رطوبت خوبی دارند، همانند یک کاج اصیل قد می‌کشند. بنابراین با تغییر فصل، پیش از آنکه سیستم‌های خنک کننده و یا گرم کننده را راه بیاندازید برای گلدان کاج مطبق سلطنتی خود جایگاه مناسبی پیدا کنید تا میزان دما مطابق طبع همایونی‌اش باشد.
رازهای نگهداری از کاج مطبق: 2. رطوبت هوای محیط را بالا ببرید!
دومین نکته‌ای که در مورد نگهداری از کاج مطبق بسیار اهمیت دارد، میزان رطوبت است. رطوبت بالا حال این گیاه را جا می‌آورد. البته نه به این منظور که روزی چند بار به گیاه آب دهید و ریشه‌هایش را در آب غرق کنید. رطوبت دوست دارد اما بصورت کاملا دقیق و حساب شده. معمولا برای آبدهی، معیار اصلی خشک شدن سطح خاک حداقل تا عمق 3 سانتی‌متری است. حالا اگر گیاه در معرض گرما و نور زیاد باشد خوب به تناسب، خاکش تشنه‌تر از زمان‌های دیگر است. بنابراین توجه به کاهش رطوبت در فصل زمستان و همینطور فضای داخلی خانه بسیار برای کاج مطبق اهمیت دارد.
-
روش مناسب برای فراهم کردن رطوبت دلخواه کاج مطبق: اسپری آب + دستگاه بخور سرد
برای حفظ رطوبت، بجای آبدهی وقت و بی‌وقت، زیر گلدانی کاج مطبق را با آب و سنگریزه پرکنید و یا در فصل‌های سرد، که رطوبت به حداقل می‌رسد با دستگاه رطوبت ساز، حال گیاهتان را خوب کنید. برخی افراد بخور دادن هفتگی آن را روش جالب و مؤثری برای افزایش طراوت و نگهداری از کاج مطبق می‌دانند.
فوت و فن‌های نگهداری از کاج مطبق: 3. حداقل سه ساعت در طول روز در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند!
مورد مهم دیگری که در مراقبت از کاج مطبق اهمیت دارد و زنده ماندن آن را تضمین می‌کند، اطمینان از نور کافی است. این درخت زیبا و ظریف، بر طبق سرشتی که دارد، چندین ساعت آفتاب گرفتن در مقابل نور مستقیم و روشن را، همانند نوری که از پنجره‌ی رو به جنوب می‌تابد، خیلی دوست دارد. خب از آنجاییکه این گیاه بخاطر سازگاری بالا جزو گیاهان آپارتمانی قرار گرفته است؛ در نور غیر مستقیم، ولی به شرط آنکه به اندازه‌ی کافی روشن باشد و تمامی اطرافش را دربر گیرد، رضایت می‌دهد. دقت داشته باشید که این گیاه همانند سایر همنوعانش به سمت نور می‌چرخد، بنابراین برای حفظ توازن هر هفته یک طرف گیاه را در معرض نور قرار دهید.
نحوه‌ی کود دهی در نگهداری صحیح کاج مطبق تاثیرگذار است
گیاه کاج مطبق به کود دهی زیادی نیاز ندارد. درختچه‌ی کاج مطبق حتی اگر در خانه، داخل یک گلدان تزئینی باشد باز هم پیرو همان قوانینی است که سایر درختان در طبیعت به آن پایبند هستند: رشد و تکثیر در بهار و تابستان و استراحت و رکود در پاییز و زمستان.
حتی اگر شرایط نگهداری از کاج مطبق در همه‌ی فصول، همانند روزهای بهاری باشد، این گیاه برنامه‌ی طبیعی خود را دوست دارد. به این ترتیب در ماه‌های بهار و تابستان خاک آن را تغذیه کنید و در فصل سرما کودهی را قطع کرده و آبدهی را نیز کاهش دهید.
-
برای نگهداری کاج مطبق هر چند وقت یکبار به آن کود دهیم؟
نظرات مختلفی در مورد زمان کود دهی به این گیاه وجود دارد ولی هیچ کدام از باغبانان حرفه‌ای زمانی کودهی را کوتاه‌تر از دو هفته درمیان برای کاج مطبق جوان و کودهی 3 و 4 ماه درمیان برای کاج مطبق بالغ پیشنهاد نمی‌کنند. بهتر است از کود مخلوط در آب استفاده کنید و به سادگی آن را در هنگام آبیاری به گیاه اضافه کنید.
فوت و فن‌های نگهداری از کاج مطبق: 4. علت زرد شدن برگ‌های کاج مطبق چیست؟
تغییر رنگ دادن شاخ و برگ‌های کاج مطبق چند دلیل دارد: یا مراقبت شما برای طراوت آن کافی نبوده، یا شرایط موجود را دوست ندارد و یا بدون اینکه متوجه شوید به این گیاه آفت افتاده است. گیاه کاج مطبق جزو گیاهان آپارتمانی بی دردسر و سازگار است. این گیاه با حداقلِ شرایط و مراقبت‌ها، تا مدت‌های طولانی خیلی خوب دوام می‌آورد و طراوتش را نثارتان می‌کند. اگرچه این گیاه همیشه سبز با اکثرشرایط کنار می‌آید، اما ما هم به عنوان مالک این گیاه باید حواسمان باشد و به محض دیدن شاخ و برگ‌های زرد و یا عدم طراوت در صدد رفع آن بربیاییم.
فوت و فن‌های نگهداری از کاج مطبق: علت افتادگی برگ‌های کاج مطبق چیست؟
تغییرفصل در این گیاه انقلابی ایجاد می‌کند. بطوریکه به یک تغییر دمای جزئی واکنش می‌دهد. مثلا اگر در فصل زمستان درب ورودی کمی باز بماند و این گیاه سرما را احساس کند، ابتدا با زرد شدن برگ‌هایشان و بعد با افتادن آنها اعلام ضعف می‌کند؛ این گیاه در برابر گرمای شدید (مجاورت هیترها) نیز واکنش مشابه دارد.
اگر متوجه تغییر رنگ شاخ و برگ کاج مطبق شدید، اگر تابستان است روزی چند ساعت آن را در بالکن یا حیاط در معرض آفتاب مستقیم قرار دهید و اگر نه، جایگاه‌اش را در خانه تغییر دهید، این عمل نشانگر توجه شما به گیاه است و گاهی با یک جابه‌جایی کوچک حال گیاه خوب می‌شود.
اهمیت میزان نور و حساسیت آن در نگهداری از کاج مطبق
تنها دلیل بالقوه زرد و قهوه‌ای شدن رنگ شاخ و برگ کاج مطبق مربوط به تغییر دما نیست، بلکه میزان و نوع تابش نور نیز در این مورد، اهمیت بسزایی دارد. نور مستقیم و زیاد در ساعات طولانی، این گیاه را تشنه و نیازمند آب می‌کند. بنابراین اگر کاج مطبق را در معرض نور مستقیم گذاشته‌اید، از مرطوب نگه داشتن هوای اطراف و خاکش غافل نشوید. در غیر اینصورت برای اینکه با خیال راحت منزل را ترک کنید، گیاهتان در جایی که آفتاب به صورت ملایم و غیر مستقیم به او می‌تابد قرار دهید.
اهمیت آبدهی منظم در نگهداری از کاج مطبق
همانطور که در بخش قبل هم آورده شد، آبیاری منظم در نگهداری از کاج مطبق بسیار اهمیت دارد، به ویژه وقتی که آنها احساس گرما کنند. زمستان‌ها کمی بیشتر به خشک شدن خاک گیاه (تا عمق سه سانتی متر) دقت کنید و تابستان‌ها از میزان رطوبت مطلوب آن غافل نشوید. اکثر گیاهان خانگی بر اثر آبدهی نامنظم، رنگ و روی زردی به خود می‌گیرند.
جنگ با آفت‌ها برای نگهداری از کاج مطبق
آفات و بیماری‌ها از دلایل مهم برای تغییر رنگ شاخ و برگ کاج مطبق است. گاهی با چسبنده شدن برگ‌های سوزنی شکلش و گاهی با حشره‌های ریز، حمله‌ی آفات را به وضوح می‌تواند دید و دست به اقدام زد، ولی موضوع زمانی خطرناک می‌شود که آفات و و بیماری‌های آن قابل رؤیت نباشند و فقط با تغییر رنگ و کاهش رشد می‌توان به وجود آنها پی برد.
یکی از بیماری‌های شایع کاج مطبق بیماری قارچی آنتراکنوز است. بیماری قارچی آنتراکنوز شاید به دلیل اسپری کردن آب بیش از حد به شاخ و برگ‌های کاج مطبق ایجاد شوند. اگر شما جزو افرادی هستید که زیاد عادت به اسپری کردن گل‌ها دارید، این کار را متوقف کرده و به جای آن کمی سم قارچ کش را بر روی کاج مطبق اسپری کنید. مورد دیگر، وجود کنه‌ها در بین شاخ و برگ‌ها است، که با تکان دادن برگ‌ها بر روی یک برگه‌ی سفید می‌توان آنها را به وضوح مشاهده کرد. کنه‌ها با بالا رفتن رطوبت از بین خواهند رفت اما اگر از شر آنها خلاص نشدید از اسپری حشره کش درمان این درد است.
تکثیر و پروش کاج مطبق
باغبان‌ها علاوه بر اینکه از گیاه خودشان خوب مراقبت می‌کنند، میل زیادی به تکثیر گیاه نیز دارند. مخصوصا برخی از خانم‌های خانه که با نگهداری گیاهان خانگی، یک باغبان حرفه‌ای شده‌اند و به هرکسی که مهمانشان می‌شود و علاقه‌ای به گل و گیاه دارد یک ساقه از گیاه پتوس را با دستورالعمل‌های ساده هدیه می‌دهند. شاید با داشتن کاج مطبق پُر شاخ و برگ، تکثیر این گیاه نیز برایتان لذت بخش باشد. تکثیر کاج مطبق کار حرفه‌ای‌ها است، اما امتحانش که ضرر ندارد.
کاج مطبق گیاهی برازنده و همیشه سبز هستند. عادت به رشد متقارن و سازگاری بالا با فضای خانه، کاج مطبق را به یک گیاه آپارتمانی محبوب تبدیل کرده است. این گیاه گرمسیری، گلدانِ مخصوصِ سالن‌های شیک و آفتاب‌گیر است. با نگهداری از کاج مطبق می‌توان به تکثیر آن‌هانیز فکر کرد. علاوه بر قلمه زدن ، تکثیر این گیاه گرمسیری از طریق بذر یک راه مرسوم و طبیعی است.
کاج مطبق فقط از لحاظ نام و کمی هم بخاطر برگ‌های سوزنی به درخت کاج واقعی شبیه است وگرنه حتی از یک خانواده هم نیستند. آنها در جزیره‌ی نور فولک استرالیا، درختانی زیبا و خوش قد و بالا (حدود 60) هستند. همانطور که دربخش قبل گفتیم این گیاه تحمل سرما ندارد. بنابراین به جزو مناطق گرمسیری که آنقدر قدرتمند و مغرور رشد می‌کنند، در سرزمین‌های دیگر گلدان زینتی هستند که گاها به عنوان درخت کریسمس تزئین می‌شود. اگر درختچه‌ی کاج مطبق پر طراوت و شادابی دارد دست به کار شوید و آنرا تکثیر کنید.
طریقه تکثیر کاج مطبق
در طبیعت، گیاه کاج مطبق از طریق بذرهای مخروطی شکلی که در غلاف هستند رشد می‌کنند. اگرچه این مدل تکثیر خیلی زمان‌بر است اما نسبت به قلمه زدن، گیاهان متقارن‌تر و زیباتری را به بار می‌آورند. با موفقیت نگهداری از کاج مطبق در این بخش به تکثیر این گیاه می‌پردازیم:
چگونه کاج مطبق را از بذر تکثیر کنیم؟
تکثیر کاج مطبق در مناطقی که درختان کاج مطبق با آسودگی تمام رشد می‌کنند با جمع آوری بذرها در اواخر تابستان یا اوایل پاییز شروع می‌شود؛ به این صورت که دانه‌های مخروطی کروی را پس از سقوط، از میان میوه‌ی کاج جدا می‌کنند. اما برای ما که چنین شرایطی نداریم باید بذرها را از یک مرکز معتبر خریداری کرده و در اوایل بهار آنها را بکاریم.
در هنگام خرید، بذرهای کوچک و شاداب را انتخاب کنید، آنها مستعد رشد بهتری هستند. بذرهای کاج مطبق را در یک گلدان با میزان خاک مساوی لومی، شن و ذغال سنگ نارس، در عمق 31 سانتی متری بکارید. دقت داشته باشید که انتهای نوک تیز بذر در زاویه‌ی 45 درجه به داخل خاک کاشته شود. در واقع انتهای گرد آن باید به سمت بالا باشد. بعد گلدان را در کنار پنجره قرار دهید. گلدان را مرطوب نگهدارید، اکثر بذرها ظرف مدت 12 روز پس از کاشت، جوانه می‌زنند ولی برخی از آنها پس از مدت شش ماه شما را سوپرایز می‌کنند.
فوت کوزه‌گری برای نگهداری از کاج مطبق
اگر می‌گویند که گیاه کاج مطبق عاشق رطوبت است، به این معنا نیست که دائما خاکش خیس باشد، چون تحت این شرایط ریشه‌هایش از آب زیاد خفه شده و می‌پوسند؛ این عامل از دلایل شایع مرگ گیاهان خانگی است. توصیه می‌شود زمانی برای آب دادن به گیاه کاج مطبق و سایر گیاهان خانگی که اکثر از نوع گیاهان گرمسیری هستند، اقدام کنید که سطح بالایی خاک خشک شده باشد، در غیر اینصورت از آبیاری گیاه دست نگه دارید.
بهتر است برای آبیاری گیاه کاج مطبق و حتی سایر گیاهان آپارتمانی، از آب جوشیده و یا آبی که مدتی به صورت ساکن در مخزن قرار گرفته‌اند و املاح آن ته‌نشین شده است استفاده کنید. آب خنک، ریشه‌های حساس آن را آزار می‌دهد.
از نظر باغبانان حرفه‌ای، اگر گیاه از لحاظ تشنگی کمی نوک برگ‌هایش زرد شود بهتر است تا که بر اثر آبدهی زیاد ریشه‌ها را بپوسند. کاج مطبق را در بهار و تابستان با کود محلول در آب شاداب کنید، اما حواستان باشد که این گیاه همانند سایر همنوعانش در فصل پاییز و زمستان نیازی به کود دهی ندارد. معمولا وجود برگ‌های قهوه‌ای در شاخه‌های پایینی کاج مطبق وضعیتی نرمال و طبیعی است ولی زمانیکه شاخ و برگ‌های بالاتر شروع به تغییر رنگ می‌دهند باید درصدد رفع کسالت گل باشید.
